Ondanks alle zorgvuldigheid en goede bedoelingen van de wetgever lopen in de uitvoering zaken regelmatig spaak. Niet voor niets heeft de Tweede Kamer vorig jaar een Tijdelijke commissie Uitvoeringsorganisaties ingesteld om te kijken wat er verkeerd gaat. Met Wetsanalyse kan de kloof tussen wetgeving en uitvoering worden overbrugd. ‘Al zijn alle rekensommen op de juiste manier gemaakt, er moet ruimte zijn om af te kunnen wijken van de wet als de uitkomst ervan in strijd is met het gevoel over wat redelijk en rechtvaardig is.’
Wetsanalyse is een methode waarmee de “vertaalproblemen” tussen juridische teksten en de praktijk van de uitvoering met ict in kaart worden gebracht. ‘Juristen construeren met juridische bouwstenen een wettekst,’ zegt Mariette Lokin, een van de bedenkers van Wetsanalyse. ‘Zo’n tekst heeft heel veel expliciete maar ook impliciete relaties met andere wetten en bevat open normen en formuleringen die invulling of interpretatie behoeven. Bij Wetsanalyse maken we de verschillende bouwstenen van de wet zichtbaar: we rafelen de teksten uiteen en ordenen alles zo dat een machine die de regels moet uitvoeren het ook begrijpt. Anders dan vaak wordt gedacht zijn computers namelijk helemaal niet zo slim. Mensen moeten ze vertellen wat ze moeten doen.’
*Dit is het eerste deel van een artikel uit Publiek Denken 31: Publieke professional. Lees hier verder
Simpeler is niet kijken wat mis gaat, maar bij wetgeving, de processen en geautomatiseerde regels er direct bij leveren. Ooit was regeren vooruitzien……