Burgerbetrokkenheid is noodzakelijk voor een beter, effectiever en rechtvaardiger leefomgevingsbeleid. Dat stelt het Planbureau voor de Leefomgeving in het rapport Betrokken burgers – onmisbaar voor een toekomstbestendige leefomgeving.
In het rapport staan 8 ‘signalen’ over hoe de overheid burgers beter bij de ontwikkeling en uitvoering van leefomgevingsbeleid kan betrekken:
- Burgerbetrokkenheid gaat over meer dan participatie
- Versterk de kwaliteit van participatie
- Neem weerstand serieus
- Maak diversiteit van burgers uitgangspunt van beleid
- Deel de feiten en zorg ervoor dat beleid begrijpelijk is
- Faciliteer burgerinitiatief en werk samen aan de opgaven
- Maak duurzaam gedrag logisch; zorg voor een geschikte omgeving en context
- Leer meer van de ervaringen met en de kennis van burgers
De overheid denkt bij betrokkenheid van burgers vaak vooral aan participatie, terwijl aandacht voor het eigen initiatief, voor weerstand, voor de eigen ervaringen, wensen en mogelijkheden van burgers, en voor hoe het beleid voor verschillende groepen uitwerkt misschien wel belangrijker is, stelt het PBL.
Door burgers in alle fasen van de beleidscyclus te betrekken, en ze mee te nemen in de prioritering, vormgeving, uitvoering en evaluatie van beleid, komen de verschillende perspectieven die bij burgers leven aan de orde en zijn zij beter betrokken bij het leefomgevingsbeleid.
Aandacht voor burgerbetrokkenheid betekent niet dat de verantwoordelijkheid voor een toekomstbestendige leefomgeving bij burgers ligt. Overheden zijn verantwoordelijk voor het stimuleren en logisch maken van duurzaam handelen, bijvoorbeeld door het gemakkelijker en goedkoper te maken en goede informatie te verschaffen, aldus het PBL.