Met de Lerende Omgeving Overijssel bracht boerin Heleen Lansink een klein beetje beweging in de vastgelopen landbouwtransitie in haar regio. Facilitator Desirée van Dijk en onderzoeker Daan Peeters hielpen haar de lerende omgeving op te zetten en faciliteerden de vijfmaandelijkse sessies. Hoe deden ze dat? Volgens Desirée en Daan is er geen vast recept. Wel geven ze graag een kijkje in de keuken van het traject van Heleen.
Desirée van Dijk: ‘Heleen had twintig mensen – een mooie dwarsdoorsnede van alle betrokken partijen – zo enthousiast gekregen om gedurende 5 maanden elke maand een ochtend te reserveren voor de lerende omgeving. Ze wilde een tussenruimte creëren waarin mensen de veiligheid voelden om los van hun rol te experimenteren en te praten over wat ze bezighoudt. Holding space, het faciliteren van zulke ruimtes, is de specialiteit van Daan en mij. Wij bedenken geen methode en ook geen vorm, maar bieden veilige en creatieve kaders. Daarbij sluiten we met onze agenda en werkvormen aan op wat zich in de groep voordoet, zodat deelnemers maximaal kunnen floreren.’
Daan verrijkte het traject met kennis en legde ook de opgedane kennis en ervaring vast. Hij doet promotieonderzoek naar alternatieve vormen van organiseren rondom transitievraagstukken, waaronder tussenruimtes en is verbonden aan de Rotterdam School of Management van de Erasmus Universiteit. Daan: ‘Tussenruimtes als tijdelijke organisatievorm passen bij deze tijd. We zijn gewend om naar grote oplossingen te zoeken voor maatschappelijke uitdagingen, naar een manier, een technologie en die dan op te schalen en overal toe te passen. Maar we vergeten daarbij dat oplossingen voor transitievraagstukken per situatie verschillen en alleen gedragen worden als mensen die zelf bedacht hebben.’
Sessie 1: community building first
Wat was de aanpak van Daan en Desirée? ‘De neiging is om gelijk aan de slag te gaan met wat we noemen de olifant in de kamer,’ vertelt Desirée. ‘Maar dat gaat te snel. Ons motto is: community building first, decision making second. Je moet eerst veel aandacht besteden aan de groep zelf. Mensen moeten zich gezien en gehoord voelen, verbinding voelen en het gevoel hebben dat het zinvol is om mee te doen. Dat is noodzakelijk om alle verschillende perspectieven met elkaar te kunnen delen zonder dat dat tot polarisatie of conflict leidt. Ook moet er een gedeeld beeld zijn van wat de groep onder de lerende omgeving verstaat en wat ervan wordt verwacht.’
*Dit is het eerste deel van een artikel uit de DuurzaamDoor special: Veilige ruimte om te leren. Lees hier verder
Beeld: Lerende Omgeving Overijssel