Gemeenten hebben te weinig kennis over Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS). Dat schrijven de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Omgevingsdienst NL in het rapport Decentrale benadering ZZS. Identificeren en beperken risico’s in de uitvoeringspraktijk.
Zeer Zorgwekkende Stoffen zijn stoffen die gevaarlijk (kunnen) zijn voor mens en milieu, bijvoorbeeld omdat ze ziektes veroorzaken of de voortplanting belemmeren. De overheid wil deze stoffen zoveel mogelijk weren uit de leefomgeving.
Gemeenten hebben volgens de onderzoekers meer behoefte aan technische kennis over ZZS, om te kunnen beoordelen of bedrijven een vergunning mogen aanvragen als ze met zulke stoffen werken. Momenteel hebben bedrijven en lokale overheden onvoldoende zicht op waar deze stoffen zich bevinden en wat het milieueffect is. Daarom is er volgens de onderzoekers behoefte aan breder, meer integraal beleid.
Momenteel gaan ongeveer 350.000 verschillende chemicaliën rond in de productieprocessen van bedrijven. Van al deze stoffen heeft het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) al ongeveer 1.500 stoffen als ‘Zeer Zorgwekkend’ geclassificeerd. Dat betekent dat deze stoffen schadelijke effecten hebben op het milieu, als ze vrijkomen in grond, water of lucht. Dit aantal zal volgens de onderzoekers de aankomende jaren alleen maar hoger worden.
Zodra de Omgevingswet in werking treedt, worden gemeenten de eerstverantwoordelijke voor de kwaliteit van de leefomgeving en daarmee ook voor de consequenties van de Zeer Zorgwekkende Stoffen. Controles zijn nu nog vooral gericht op de zware industrie en niet op kleinere bedrijven die ook met deze stoffen werken. De onderzoekers denken dat het risico op maatschappelijke onrust toeneemt wanneer de effecten van de gehele industrie zicht- of meetbaar wordt. Dit zou niet alleen effect hebben op de gezondheid en het milieu, maar ook op de woningbouw en de economie.
Om de problematiek beter aan te pakken, pleiten IPO, VNG en de Omgevingsdienst NL voor een ‘ZZS-pact’. Daarin moeten het rijk, de decentrale overheden en het bedrijfsleven samenwerken om meer controle en zicht op de (potentieel) gevaarlijke stoffen te krijgen.