Het Rathenau Instituut roept op om beter te luisteren naar de vele burgers die betrokken zijn bij het verbeteren van de waterkwaliteit. Dat zou de kwaliteit van deze burgerwetenschap (citizen science) en daarmee de waterkwaliteit ten goede komen.
Verspreid door heel Nederland zijn burgers bezig met onderzoek naar waterkwaliteit. Ze tellen bijvoorbeeld diersoorten of nemen monsters van het water. Wetenschap en beleid profiteren daarvan, maar de kwaliteit van de opbrengst kan hoger worden en de opbrengsten voor vrijwilligers meer tastbaar, stelt het Rathenau.
Dat kan aan de hand van drie aanbevelingen:
- Het is waardevol het effect van citizen science op zowel de deelnemers zelf als op de wetenschap als geheel te evalueren.
- Het loont om deelnemers niet alleen in te zetten bij het verzamelen van data, maar ook inspraak te geven bij het vaststellen van de agenda en het bepalen van de onderzoeksopzet.
- De betrokkenheid van burgers bij wateronderzoek zou een extra stimulans moeten zijn voor wetenschappers om de resultaten uit onderzoek ook echt toe te passen in de praktijk.
Nederland bungelt onderaan op de Europese lijst van waterkwaliteit. De meeste waterlichamen voldoen niet aan de gewenste waterkwaliteit volgens de KRW (Kaderrichtlijn Water). De chemische kwaliteit voldoet meestal niet en de ecologische kwaliteit is matig, ontoereikend of slecht. Dit laatste komt vooral door de geringe biologische kwaliteit.
De waterkwaliteit moet in 2027 aan de KRW voldoen. Experts vrezen echter dat dat niet haalbaar is, waardoor een crisis vergelijkbaar met de stikstofcrisis dreigt.