Het is – waarschijnlijk – wereldwijd uniek: een openbaar register met impactvolle algoritmes van de overheid, zodat is na te gaan welke organisatie ze gebruikt en wat ze doen. Het register is nog beperkt van omvang, maar het begin is er. Het is een noodzakelijke ontwikkeling, stelt Marjolein Kortemann, programmamanager van het Algoritmeregister bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK): ‘We hebben iets goed te maken naar de maatschappij en het ook goed te houden.’
Algoritmes zijn een essentieel element van digitalisering. Een vaste set regels en instructies bespaart tijd en menskracht door veelvoorkomende kwesties op een gestandaardiseerde manier te behandelen. Dat er nu een algoritmeregister is opgezet, heeft jammer genoeg een negatieve aanleiding: de kindertoeslagenaffaire. ‘Het register is in het leven geroepen om zichtbaar te maken wat er bij de overheid aan algoritmes is en wat ze doen,’ legt Marjolein Kortemann uit. ‘Door de toeslagenaffaire is er veel mystiek rond algoritmes ontstaan: ze worden spannend of eng gevonden.’
De politiek wil er meer grip op krijgen en laten zien dat je als overheid transparant bent en weet wat je doet. Kortemann: ‘Daarnaast is het belangrijk burgers meer inzicht te geven hoe besluiten over hen tot stand zijn gekomen, zodat ze een goede informatiepositie hebben waarmee ze hun recht kunnen halen.’ Er zijn meer instrumenten opgezet om meer grip op algoritmes te krijgen. Zo heeft de Autoriteit Persoonsgegevens sinds begin dit jaar een speciale dienst toezicht algoritmes.
*Dit is het eerste deel van een artikel uit Publiek Denken 46: Dienstverlening. Lees hier verder