Negen van de tien grootste gemeenten voldoen vier jaar na invoering nog niet aan de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Dat blijkt uit onderzoek van burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom.
De AVG, de Europese privacywet die in 2018 in werking trad, moet meer duidelijkheid geven over welke gegevens bedrijven en overheden verzamelen, waarom ze die verzamelen en voor hoelang ze die gegevens bewaren. Ook moet het makkelijker worden voor burgers om bepaalde gegevens te laten verwijderen.
Volgens Bits of Freedom schort hier nog veel aan bij de grootste gemeenten. Uit het onderzoek komt naar voren dat bij de gemeenten de basale gegevenshuishouding nog niet goed op orde is. Verwerkingsregisters zijn niet compleet en actueel, waardoor gemeenten niet voldoende weten welke gegevens ze verwerken, met welk doel, of die verwerking rechtmatig en veilig is en met wie er wordt samengewerkt. Van de gemeenten die Bits of Freedom onderzocht, wist alleen de gemeente Utrecht zich positief te onderscheiden.
Gemeenten tonen zich wel ambitieus in het datagedreven werken en het uitproberen van nieuwe technologieën. Dat is volgens een onderzoeker van Bits of Freedom echter onverstandig. Het risico bestaat namelijk dat er onrechtmatig of onjuiste data worden ingevoerd, wat weer onrechtmatige of onjuiste resultaten kan opleveren. Dat schaadt burgers.
Burgers die gebruikmaken van de rechten die de AVG biedt, bijvoorbeeld door inzage te verzoeken in hun gegevens, moeten vaak te lang wachten, aldus de Bits of Freedom. Processen zijn niet overal op orde en wettelijke termijnen worden onterecht verlengd en overschreden.
Bij vrijwel alle gemeenten is er sprake van een capaciteitsprobleem, doordat er onvoldoende middelen worden vrijgemaakt voor gegevensbescherming. Bits of Freedom vindt dat dit de indruk wekt dat verantwoordelijke bestuurders en directies de AVG onvoldoende prioriteren.
Volgens de Gemeentewet moeten burgemeesters en wethouders verantwoording afleggen aan de gemeenteraad over het gevoerde bestuur. De meerderheid van de gemeenten legt echter niet actief verantwoording af aan de gemeenteraad door de AVG-rapportages van de Functionaris Gegevensbescherming met de raad te delen. Veel gemeenten vertellen in een paar zinnen hoe het gaat met de naleving van de AVG. Door het gebrek aan informatie zijn gemeenteraden niet in staat hun controlerende functie uit te oefenen, aldus Bits of Freedom.