Ambtenaren zouden meer streetwise moeten worden. Maar wat betekent dat? En waarom is het verstandig om vooral jonge ambtenaren daartoe te stimuleren?
Zoals elk jaar wordt ook in 2024 de Jonge Ambtenaar van het Jaar gekozen, en ditmaal gaat de eer naar de ambtenaar die het meest streetwise is. Mitchell Hendriks, beleidsmedewerker bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en voorzitter van FUTUR, het landelijk netwerk van en voor jonge ambtenaren dat de verkiezing organiseert, legt uit wat dit inhoudt. ‘We weten al jaren dat ambtenaren vaker in contact zouden moeten komen met inwoners. Dat gebeurt op veel plekken ook wel, maar nog niet genoeg. Een rijksambtenaar die Kamervragen moet beantwoorden, zit bijvoorbeeld de hele dag te tikken. Terwijl je ook de tijd zou moeten krijgen om in de samenleving frisse antwoorden op die vragen te vinden. Die balans is nu een beetje zoek.’
Volgens Hendriks is de ambtenaar van de toekomst een ambtenaar met sterke sociale vaardigheden. ‘De technologische ontwikkeling gaat ontzettend hard, maar robots hebben geen ethische en emotionele competenties. Dat wordt voor de ambtenaar des te meer van belang. Gesprekken voeren, inlevingsvermogen tonen, jezelf in een inwoner kunnen verplaatsen. En misschien zijn er ook meer ambtenaren nodig die dit baseren op eigen ervaringen, die misschien zelf ooit op een negatieve manier met de overheid in aanraking zijn gekomen, en die dus weten wat iemand op zo’n moment nodig heeft.’
Straatgeletterdheid
In die laatste groep is ook Naima Khoulali geïnteresseerd. Khoulali verzorgt de aansturing van het rijkstraineeprogramma bij twee ministeries (Economische Zaken en Klimaat en Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) en volgt daarnaast een avondmaster bestuurskunde aan de Universiteit Leiden. Als afsluiting van die master doet ze onderzoek naar ‘straatwijsheid’ onder rijksambtenaren. Khoulali focust zich voornamelijk op de sociologische interpretatie van de term. ‘Dan gaat het om de invloed van persoonlijke ervaringen. Denk aan opgroeien in een kwetsbare wijk, waarin je de harde kant van de samenleving leert kennen.’
*Dit is het eerste deel van een artikel uit de Publiek Denken special: Jonge ambtenaren, een andere kijk. Lees hier verder
Beeld: Hilbert Krane