De krapte op de arbeidsmarkt is groot. Overheden hebben grote moeite om jonge mensen te vinden. In 2022 kwamen er op ict-vacatures bij het rijk gemiddeld slechts 2,5 sollicitaties per vacature, het minste aantal van alle vakgebieden. Hoe kun je jezelf als overheid nu onderscheiden? Welke arbeidsmarktinnovaties werken?
In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, heeft de overheid helemaal geen slecht imago, stelt Bas van de Haterd, arbeidsmarktexpert en auteur. ‘De overheid heeft best een grote aantrekkingskracht op jonge mensen. Bij het werken voor de overheid heb je niet het idee dat je voor iemand anders zijn portemonnee werkt maar voor een beter doel: de maatschappij. Veel goede kandidaten solliciteren bij de overheid en semi-overheden, zoals universiteiten. Mensen willen iets leren, geïnspireerd raken. Het aantal is zelfs vaak hoger dan bij de meeste bedrijven.’ Ook verdien je volgens Van de Haterd niet beter in het bedrijfsleven. ‘In bepaalde beroepen zijn alleen de extremen wel groter dan bij de overheid.’
Recruitment
Overheden kunnen daarom best verder kijken naar andere manieren van recruitment, denkt Van de Haterd. Waar bedrijven bijvoorbeeld op het gebied van ict-personeel vaak proactief op zoek gaan naar juiste kandidaten, met sourcing, zijn overheden daarmee nog niet zo actief. ‘Je ziet sourcing niet zo snel bij andere beroepen. Je gaat bijvoorbeeld geen verpleegkundige wegkapen bij een concurrent. In de zorg, maar ook de overheid, bestaat een herenakkoord dat je niet elkaars personeel wegkaapt. In het bedrijfsleven wordt zo echter al ongeveer 40 procent van het ict-personeel geworven. Het is zeker iets wat de overheid best zou kunnen overwegen. Er valt veel te winnen als je je als werkgever proactiever opstelt op de arbeidsmarkt.’
Ook de medewerkers proactiever inzetten kan helpen, denkt Van de Haterd. Of het nu werven is via referral, waarbij medewerkers kandidaten aanleveren, of via employee advocacy, waarbij je medewerkers inzet als ambassadeurs en zij een vacature actief delen in hun netwerk. In het bedrijfsleven staat daar dan vaak een beloning tegenover.’ De overheid is nog niet zover, volgens Van Haterd. ‘Medewerkers belonen om mee te helpen werven is om ridicule redenen heel gevoelig bij overheden. Ze hebben geen moeite om een werving en selectiebureau in te huren voor heel veel geld, maar een medewerker belonen die een nieuwe collega binnenhaalt kan niet.’
Het idee om mensen hiervoor te belonen is in de HR al 20 jaar een norm, stelt hij. Zeker decentrale overheden en semi-overheden kunnen hierin dan ook winst maken. ‘Sommige organisaties vullen wel tot de helft van de vacatures via het eigen netwerk. Daar heb je meer aan dan dure advertenties. Bij een universiteit waar ik werkte hadden we een procedure opgezet waarbij elke hoogleraar als vacaturehouder de vacature moest delen via LinkedIn en naar vijf mensen moest sturen, waarvan hij of zij dacht dat die het verder konden delen. Pas daarna kreeg je van HR budget voor advertenties.’
*Dit is het eerste deel van een artikel uit de Publiek Denken special: Jonge ambtenaren, een andere kijk. Lees hier verder
Beeld: Shutterstock