In een tijdperk waarin ambtenaren steeds vaker hun stem laten horen, rijst de vraag hoe hun rol zich aanpast aan de veranderende wereld om hen heen. De rol van de traditionele ambtenaar, ooit het toonbeeld van discretie en terughoudendheid, verschuift naar een assertievere rol die aansluit bij de complexe realiteit van vandaag. Deze verandering brengt ons bij de vraag: hoe definiëren we de ‘moderne ambtenaar’ in het licht van de uitdagingen van nu? De Modulair Executive MBA in Public & Private van Nyenrode Business Universiteit, die ontwikkeling op gebied van onder andere waardegedreven leiderschap, strategie en samenwerking binnen de dynamische publieke & private sector bevordert, stelt deze vraag aan drie docenten en een deelnemer van de opleiding.
Jaap Schaveling
Prof. Jaap Schaveling, hoogleraar Samenwerken & Leiderschap, reflecteert op de stelling dat moderne publieke leiders assertiviteit moeten cultiveren. Schaveling waarschuwt voor simplificatie: ‘Dit soort one-liner-stellingen zijn veel te algemeen en stimuleren, hoe goed bedoeld ook, polarisatie in de samenleving. Hannah Arendt schreef al dat samenleven zich kenmerkt door onomkeerbaarheid, onvoorspelbaarheid, onbeheersbaarheid en onbepaaldheid.’
Hij benadrukt de noodzaak van meer nuance en pleit voor de ontwikkeling van ‘persoonlijk en systemisch meesterschap’. ‘Systemisch meesterschap geeft meer zicht op functionele en disfunctionele patronen in het samenwerken met anderen. Je wordt meer bewust van de relaties tussen de onderdelen en wat jouw eigen invloed daarop is (geweest). Persoonlijk meesterschap helpt je om in dit moment iets anders te doen en zo de dynamiek (mogelijk) te veranderen en het patroon (misschien) te doorbreken. Soms betekent dat niks doen. Persoonlijk meesterschap gaat over zelfbewustzijn.’
Edgar Karssing
Dr. Edgar Karssing, kerndocent Markt, recht en ethiek, reageert op de stelling dat een assertieve ambtelijke houding noodzakelijk is om de ethische grenzen van markt en recht te bewaken in een steeds complexere publieke sector . ‘Niemand is onfeilbaar, iedereen heeft blinde vlekken. Besluitvormingsprocessen kennen een eigen dynamiek, die niet vanzelfsprekend bijdraagt aan de bescherming van (rechtstatelijke) waarden die centraal zouden moeten staan in het openbaar bestuur. Dan zijn ambtenaren nodig die hun mond open doen, die de moed hebben een tegengeluid te laten horen. Ook als het spannend wordt. Maar deze opdracht mag niet alleen bij individuen worden gelegd,’ stelt Karssing.