Jan van den Bos is sinds 2016 inspecteur-generaal van de Inspectie Leefomgeving en Transport bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Dit jaar is hij één van de juryleden die bepaalt wie de Ambtenaar van het Jaar wordt in de tiende editie van de Publiek Denken Top 100. Wij vroegen hem wat een goede ambtenaar nodig heeft en voor welke uitdagingen ambtenaren bij de inspectie staan.
Welke eigenschap is onmisbaar voor een ambtenaar?
‘Bij een ambtenaar staat het dienen van het publieke belang bovenaan. Een ambtenaar is sterk betrokken bij de maatschappelijke opgaven van zijn of haar organisatie. Een ambtenaar is omgevingssensitief. Hij of zij verbindt de korte en lange termijn en de verschillende werelden – maatschappij, politiek en andere sectoren – met elkaar.
Daarnaast is het belangrijk dat je inhoudelijke deskundigheid kunt combineren met gevoel voor politiek-bestuurlijke verhoudingen. Je moet scherp en kritisch zijn en lef tonen, maar wel binnen de gestelde kaders werken. Dit vereist dat je wendbaar en flexibel bent en ook beschikt over doorzettingsvermogen.’
Waarin moet een ambtenaar bij de inspectie anders zijn dan andere ambtenaren?
‘De ambtenaren van een inspectiedienst vallen ook onder de verantwoordelijkheid van een minister. Wel hebben zij een onafhankelijke positie bij het uitvoeren van onderzoeken en bij interveniëren en signaleren.
Het is belangrijk dat een ambtenaar die werkt voor een inspectie zich hiervan bewust is en hier goed mee om kan gaan. Inspecteurs moeten bekend zijn met complexe wet- en regelgeving op de gebieden waar de inspectiediensten toezicht op houden. Daarnaast heeft een inspectieambtenaar affiniteit met maatschappelijke opgaven op diverse gebieden zoals gezondheid, veiligheid, duurzaamheid, onderwijs, voedsel, etc…’
Hoe maakt een ambtenaar op het niveau van de uitvoering het verschil?
‘Een inspecteur of vergunningverlener van een inspectiedienst ziet nieuwe ontwikkelingen en onbekende risico’s vaak als eerste. Hij of zij is dan ook de ogen en oren van de bewindspersonen in de buitenwereld.
Een inspectiedienst geeft belangrijke signalen af en deelt haar bevindingen actief met politiek en maatschappij. Daarmee wil een inspectiedienst zorgen voor vertrouwen en zichtbaar maatschappelijk effect.’
Ken jij een collega die het verdient om Ambtenaar van het jaar te worden? Nomineer deze dan voor de PD Top 100 2020!