Om duurzaam inzetbaar te zijn, moeten werknemers zich blijven ontwikkelen. Maar waar we vroeger vooral klassikaal leerden, is er nu ook een breed scala aan individuele leeractiviteiten. Bijvoorbeeld op afstand via e-learning, of in combinatie met meer traditionele manieren: blended learning.
Maarten van Zaane, directeur van de VOM (Vereniging voor OverheidsManagement) en Peter Smits, directeur van het A&O-fonds Provincies, zijn enthousiast over e-learning. Van Zaane: ‘Wij zijn ermee gestart omdat jongere ambtenaren gewend zijn antwoorden op hun vragen te zoeken op internet. Als ze iets niet weten of niet snappen hoe het werkt, zoeken ze een filmpje op YouTube waarin het wordt uitgelegd.’ Smits: ‘Toen wij in 2014 in gesprek raakten met de HEMA academie, nu Skills Town, over manieren waarop medewerkers zelf de regie hebben over hun ontwikkeling, hebben we ook goed geluisterd naar interne recties als: veel ambtenaren zijn 50-plus, heeft het wel zin om die e-learning aan te bieden, wat voegt dit toe aan het bestaande aanbod? Dat is geen discussie meer, jongeren en ouderen zijn het echt al gewend.’ In samenwerking met uitgever Publiek Denken en videoproductiebedrijf Public Cinema is de VOM gestart met OMOOC: Overheids Massive Open Online Courses. Op de website www.omooc.nl bieden ze zogeheten moocs aan: reeksen van korte video’s, waarin (ervarings)deskundigen een ‘inzicht’ aanreiken over een bepaald onderwerp. Van Zaane: ‘We maken drie of vier van die reeksen per jaar over belangrijke thema’s waarvan je als ambtenaar echt op de hoogte moet zijn. Op vragen als ‘wat is virtual reality’ of ‘wat is blockchain’ vind je op internet wel een antwoord. Wij richten ons op onderwerpen die specifiek zijn voor het openbaar bestuur in Nederland. Denk aan ‘Werken met maatschappelijk initiatief’ of ‘Anders werken door de Omgevingswet’.
Eigen regie
Het A&O-fonds Provincies van Smits heeft via een apart onderdeel, de A&O academie van www.aenoprovincies.nl, ook een breed aanbod op het gebied van e-learning. Van korte cursussen tot mogelijkheden voor verdieping en webinars: live uitzendingen van 30 minuten met experts. Het aanbod betreft onder meer managementcursussen, taaltrainingen, social media-gebruik, financiële trainingen, communicatie, veiligheid en gezondheid. Smits: ‘De medewerker is steeds meer zelf verantwoordelijk voor zijn eigen ontwikkeling en loopbaan. E-learning kun je volgen op het moment en de plek van jouw keuze. Je hebt zelf de regie. E-learning is efficiënter en goedkoper dan klassiek onderwijs, zodat we grote groepen ambtenaren kunnen bereiken.’ En dat lukt, ver boven de oorspronkelijke verwachting vertelt hij. ‘Er werken zo’n 10.000 mensen bij de provincies en er was ons voorspeld dat je met e-learning ongeveer 6 procent daarvan zou trekken, dus mikten we op 600 deelnemers in het eerste jaar. Binnen twee uur nadat we waren gestart, zaten we al op 250 aanmeldingen. Inmiddels hebben we zo’n 4300 deelnemers, veel meer dan die zes procent dus.’ Ook de moocs van de VOMworden goed gevolgd. Van Zaane: ‘Hetloopt goed, we hebben nu ongeveer 1000views per week.’ Volgens beiden is de gebruiksvriendelijkheid van e-learning een belangrijke succesfactor. ‘Mensen hebben zelf de regie,’ benadrukt Smits. ‘Het is heel laagdrempelig, ze hebben niets nodig van hun leidinggevende of van de organisatie. We benadrukken wel dat aansluiting kan en moet worden gezocht bij de ontwikkelingen in je organisatie. Je studeert immers vrijwillig maar niet vrijblijvend. Verder doen we veel aan promotie van e-learning en verzorgen we een actueel aanbod, dat deels wisselt per seizoen. E-learning moet wel van hoge kwaliteit zijn, zowel technisch als inhoudelijk. Als filmpjes bijvoorbeeld haperen, haken mensen af.’ Smits spreekt van de gouden driehoek: medewerker, leverancier van opleidingen en het A&O-fonds. ‘Wij krijgen veel positieve reacties omdat mensen het een leuke manier van communiceren vinden,’ zegt Van Zaane. Ook hij vindt hoge kwaliteit van groot belang, niet alleen als het gaat om de technische uitvoering. ‘Het draait om het verhaal en hoe je dat vertelt.’
Blended learning
E-learning is uitstekend te combineren met andere, meer traditionele leeractiviteiten. Dat noemt men blended learning. Van Zaane: ‘Je kunt een mooc bekijken met je managementteam en er dan samen over doorpraten. We organiseren ook workshops over onderwerpen waarover mensen eerst een filmpje hebben bekeken. Ze kunnen dan dieper op het thema ingaan met sprekers, die ook in de moocs voorkomen. Zo krijgen workshops veel meer focus.’ Ook Smits ziet mogelijkheden voor combinaties. ‘Denk aan een training ethisch handelen en integriteit, waarover je een workshop volgt en een video bekijkt.’ Beiden verwachten veel van de toekomst en van nieuwe technologie, zoals virtual reality. Smits: ‘Dan kun je met een VR-bril op leren werken met een kettingzaag en virtueel in je been zagen, of zien wat er met een dijk gebeurt als je muskusratten onvoldoende bestrijdt. In onze nieuwe arbocatalogus hebben we e-learning als innovatieve leertool heel nadrukkelijk een plaats gegeven. Ik verwacht dat dit ook steeds meer wordt toegepast bij training van gedrag en houding, dat je bijvoorbeeld virtueel acteur bent in een rollenspel, waarvan het verloop door jouw opstelling wordt beïnvloed.’ Van Zaane: ‘In een nieuwe mooc zoeken we uit hoe e-democracy werkt, waar loop je tegenaan? Wij willen in de voorhoede van de verhalen zitten, trendsettend zijn.’ n
Meer informatie over e-learning: www.aenoprovincies.nl,www.omooc.nl