Mark van Ostaijen is als bestuurssocioloog verbonden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Het is prima om psychologistisch drama te tolereren als amusement, zegt Mark van Ostaijen. Maar kwalitatieve media, politiek en bestuur doen er goed aan verhalen te sociologiseren en een breder duidingskader te bieden dan een individuele quick fix of individueel recept. Dat geeft collectieve lucht, rust en ruimte, juist ook voor individueel handelen.
Zo bezocht ik laatst Ridley Scotts film Napoleon. Er is al veel over gezegd en geschreven. De film zou een ‘complete historische ontsporing’ zijn (NRC), toont volgens historicus Beatrice de Graaf vooral een ‘toxische liefdesrelatie’ terwijl het de tongen in Frankrijk heeft losgemaakt aangezien Napoleon te veel als watje wordt geportretteerd. Los van dit sociaal en historisch sentiment kreeg de film ook cinematografisch een lauwe receptie. De personages blijven ‘kleurloos’ (de Volkskrant), terwijl het als biopic blijft hangen in een ‘komisch huwelijksdrama’ (NRC) waardoor het geheel uitmondt in een ‘afstandelijk filmepos’ (AD). Maar het belangrijkste probleem blijft daarmee onbenoemd. De film Napoleon lijdt namelijk aan psychologisme, een fixatie op individuen.
De Amerikaanse sociologe Zeynep Tüfekçi vraagt zich af waarom juist het laatste seizoen van de populaire serie Game of Thrones zo tegenvalt. Ze stelt dat het ‘een fundamentele tekortkoming van onze vertelcultuur blootlegt’, want ‘we weten niet echt hoe we sociologische verhalen moeten vertellen.’ De eerste seizoenen van de serie, gebaseerd op boeken van de Amerikaanse schrijver George Martin, zijn gebaseerd op sociological storytelling. Dat wil zeggen dat daar de systemen, instituten en machtsbalans tussen de verschillende huizen centraal staan.
*Dit is het eerste deel van een artikel uit PD 49: Leefomgeving Lees hier verder
Beeld: Shutterstock