Meer dan voorheen was 2019 een jaar waarin gemeenten aan de bel trokken bij kabinet en parlement. Ook waren de effecten van de decentralisaties van 2015 nog volop merkbaar. Dat concludeert de Vereniging voor Nederlandse Gemeenten (VNG) in het VNG-jaarverslag 2019.
Het afgelopen jaar was niet gemakkelijk voor gemeenten. Door de extra taken op het gebied van de jeugdzorg, de Wmo en de Participatiewet, en de daarmee gepaard gaande bezuinigingen, de volumegroei in de jeugdzorg en de aanzuigende werking van het abonnementstarief zijn veel gemeenten in de knel geraakt.
Het rijk heeft de problemen weliswaar erkend en ter compensatie eenmalig 420 miljoen euro aan gemeenten geschonken, maar structurele oplossingen blijven vooralsnog uit, aldus de VNG. Als er niets verandert in de verhoudingen zoals die nu zijn, lopen de tekorten verder op.
In veel gemeenten verlopen de begrotingsonderhandelingen moeizaam. Tekorten nopen tot bezuinigingen op voorzieningen als de bibliotheek en het zwembad, maar ook op onderhoud aan de openbare ruimte, evenementen en het culturele aanbod in dorpen en steden. Tegelijkertijd staan nieuwe opgaven voor de deur. Gemeenten investeren volop in klimaatadaptie en de energietransitie. Stikstof en Pfas brengen extra uitdagingen met zich mee. Kortom: 2019 was het jaar van de rauwe werkelijkheid, stelt voorzitter Jan van Zanen in het jaarverslag.