Politici en bestuurders moeten transparanter zijn over hoe ze wetenschappelijk onderzoek meewegen in de besluitvorming. Dat stelt Melanie Peters, directeur van het Rathenau Instituut, in de Volkskrant. Peters zegt dat het van belang is dat de onafhankelijkheid van de publieke kennisinfrastructuur wordt gewaarborgd en dat ook niet-gestelde en onwelgevallige vragen kunnen worden onderzocht.
Gepaste afstand
Hiervoor is het wel nodig dat een ministerie gepaste afstand houdt en kennisinstellingen de ruimte geeft om terug te praten. Een ministerie moet ze uitnodigen om ongemakkelijke vragen te stellen en aan te geven waar onzekerheden zitten, en wat allemaal níet wetenschappelijk kan worden onderzocht.
Ministeries van hun kant moeten transparant zijn over de manier waarop ze onderzoeksresultaten meenemen in de besluitvorming en welke keuzes ze daarbij maken. Dat vraagt om een andere cultuur dan die nu vaak op ministeries heerst. Bestuurders moeten durven laten zien hoe hun beleid gebruik heeft gemaakt van wetenschappelijke inzichten, maar ook open zijn over de praktische, economische en ethische afwegingen die gemaakt zijn. Die afwegingen volgen niet uit onderzoek. Kennisinstellingen kunnen ze niet maken en mogen ze ook niet maken. Daarover hoort verantwoording afgelegd te worden in het parlement.
Doen met de beschikbare kennis
In tijden van crisis is elke minister nog banger om het verkeerde te doen en zouden we allemaal willen dat de wetenschap ons verlost van moeilijke keuzes. Dat kan helaas niet. Ministers zullen het moeten doen met de kennis die er is, maar hun keuzes zelf zijn politieker dan ooit en vragen juist daarom om debat. Kamerleden kunnen daarbij helpen door heel kritisch te zijn, maar ook te beseffen dat de wetenschap helaas nooit dicteert wat het juiste is om te doen en dat de juiste weg uit deze crisis bestaat uit het telkens opnieuw afwegen van dilemma’s.