De Nederlandse democratie wordt in de nabije toekomst waarschijnlijk bedreigd door nepberichten, deepfakes en desinformatie. Dat meldt het Rathenau Instituut in het rapport Digitale dreigingen voor de democratie – Over nieuwe technologie en desinformatie.
Nieuwe technologieën, zoals tekstsynthese, voice cloning, deepfakes en chatbots worden steeds beter en goedkoper, waardoor producenten en verspreiders van desinformatie ze gemakkelijker kunnen inzetten. Melanie Peters, directeur van het Rathenau Instituut, stelde dat ‘de middelen er zijn, en het wachten is tot kwaadwillenden ze inzetten.’
Maatregelen
Het rapport biedt ook maatregelen om desinformatie tegen te gaan. Dan gaat het onder andere om een betere detectie van deepfakes, om monitoring van misbruik door adverteerders en om een betere facilitering van factcheckers.
Maar beschermingsmaatregelen zijn niet voldoende: het Rathenau stelt dat platformbedrijven zoals Facebook, Twitter, YouTube en Instagram hun verantwoordelijkheid moeten nemen door strenger te reguleren.
Het is niet handig om desinformatie te bestrijden door als publiek en overheid een ratrace aan te gaan met bedenkers en verspreiders van nieuwe technologieën waarmee desinformatie verspreid kan gaan worden. Het is effectiever wanneer overheden hard en consequent gaan optreden tegen het verdienmodel van de betreffende IT bedrijven. Belangrijkste middel is het binnenhalen van advertentie-inkomsten door gericht berichten te verspreiden aan bubbels met gebruikers van sociale media die met behulp van algoritmen zijn geïdentificeerd en vervolgens gemanipuleerd worden. Wordt het niet een keer tijd om het internet onder internationaal toezicht te plaatsen en niet langer over te laten aan te top 5 van IT ondernemingen?