‘Fit is het nieuwe rijk.’ Het is maandagochtend, 24 augustus. Radio 1 zendt uit vanaf het Culemborgse Koningin Wilhelmina College. Staatssecretaris van OCW Sander Dekker opent er het nieuwe schooljaar en dus zit de school, behalve vol stuiteren-de leerlingen, tjokvol opgewonden lobbyisten. Zoals Erben ‘fit-is-het-nieuwe-rijk’ Wennemars die – buiten adem als altijd – in de uitzending is aangeschoven om de initiatiefwet voor meer en beter bewegingsonderwijs te pitchen. SP-Tweede Kamerlid Michiel van Nispen, de bedenker van het iniatiefwetje, verwacht overigens sowieso een meerderheid in de Kamer achter zijn voorstel te krijgen, want ‘meer³uren gymles op school³verbetert de leerprestaties, voorkomt welvaartsziekten en zorgt voor een beter sportklimaat in Nederland.’ En wie wil dat nu niet?
Nou ja, je zou je natuurlijk kunnen afvragen of al dat streven naar gezondheid wel zo gezond is. Ik vond gym het leukste vak op de middelbare school en het was zelfs het enige vak waar ik ooit een tien voor op mijn rapport kreeg. Dus als ik nu een tiener was, dan zou ik heel blij zijn met deze roep van staatswege om meer gymnastiek.
Toch vind ik het een zorgwekkende ontwikkeling. Vooral als het zo kortademig wordt gebracht door Erben Wennemars, het toonbeeld voor het hyperactieve kind: ‘Kinderen willen competitie, willen graag meten.’ Precies, het gaat niet om sport en spel, maar om fitheid en prestatie. Betere leerprestaties, minder welvaartsziekten, en ‘bovendien,’ schrijven Van Nispen, Wennemars en nog wat sportprominenten op Sportenstrategie.nl, ‘vergroot gymonderwijs op de basisschool de kansen dat nieuwe talenten komen bovendrijven.’ Ketjing! Meer gym is win-win-win. Als Wennemars in de uitzending ook nog steun krijgt van neuropsycholoog en DWDD-professor Erik Scherder springt de adrenaline helemaal alle kanten op. ‘Je hart is de pomp van je bloed naar het brein toe,’ legt Scherder uit. ‘Hoe meer banen, hoe complexer dat brein. En dat is toch wat je wil, voor die opgroeiende breinen.’ Kortom, fit is niet het nieuwe rijk, maar sport is de nieuwe doping van het jonge brein. En het gevolg daarvan schrijft de Koreaans-Duitse filosoof Byung-Chul Han in De vermoeide samenleving (2012) is dat ‘de mens als geheel verwordt tot niets meer dan een prestatiemachine die storingvrij dient te functioneren.’ Met een ‘excessieve vermoeidheid en uitputting’ als averechts resultaat. Laten we ons niet rijk rekenen met een uurtje extra gym, als sport alleen inspanning, competitie en meten is en geen spel. Anders is straks opgebrand het nieuwe fit.