Over 2 jaar zijn er weer verkiezingen voor de gemeenteraden. In veel colleges en gemeentelijke organisaties hoor je daarom termen als ‘oogstjaar’, ‘nu moet het gebeuren’ en ‘de laatste meters maken’. Dat is logisch, want in het najaar van 2021 zullen veel wethouders en raadsleden alweer volop bezig zijn met de lijsten, de programma’s en de campagne.
Eerst even een open deur. Hoe komt het toch dat er in de politiek zo vaak de nadruk ligt op het ‘oogsten’ in het derde jaar van de zittingsduur?
Voor een deel laat zich dat natuurlijk gemakkelijk verklaren: de verkiezingen in het voorjaar. Daarna volgen weken (of zelfs maanden) van coalitieonderhandelingen, en voordat wethouders ook maar goed kennis hebben gemaakt met hun ambtelijke ondersteuning, collega’s uit de regio en elkaar, is het alweer zomervakantie. Dan is het sprinten geblazen naar de eerste begroting, maar de kans dat er dan nog ruimte is om hele fundamentele wijzigingen aan te brengen in de begroting is klein.
En voor je het weet zit het eerste jaar van de ‘regeerperiode’ van de wethouder er al op. Gevoelsmatig nog maar een paar maanden echt aan de slag, maar al een kwart van de tijd voorbij.
Het eerste volle jaar, ofwel jaar twee, wordt veelal benut met het vormen van beleidsplannen en het zetten van de eerste stappen. Vaak worden de eerste resultaten al zichtbaar en kan geregeld een symbolisch lint worden geknipt of worden getoast op een nieuw initiatief.
Maar dan dat derde jaar. Dan staan de plannen, dan is het geld ‘gefixt’ in de begroting. Dan is er een stevige bestuurlijke positie in het netwerk, zijn de verhoudingen in het college en de coalitie wel duidelijk. Ja, dan zal het ervan komen.
Nieuwe wethouders worden dan niet meer als groen en onervaren gezien. Wethouders die misschien wel toe zijn aan hun laatste termijn willen juist nog één keer vlammen. En die verkiezingen kondigen zich al wel aan, maar lijken nog ver weg. Kortom; oogsttijd!
Helaas dringt zich tijdens deze periode van mid-term review ook vaak een harde realiteit op. De ingezette maatregelen hebben niet altijd het beoogde effect. Of nog erger, de gemaakte plannen komen niet tot executie. Het opleververmogen van de eigen organisatie of dat van de partners is niet altijd even groot.
Natuurlijk zijn dat ook mooie momenten om te kijken of die samenwerking verbeterd kan worden, of dat de resultaatgerichtheid en het opleververmogen omhoog kunnen. Veel verbeteringen in de wereldgeschiedenis kwamen immers voort uit frustratie over het bestaande. Dit is echter wel het jaar dat het moet gebeuren. Het is altijd goed om je daar bewust van te zijn, zowel vanuit bestuurlijk oogpunt als vanuit de ambtelijke organisaties.