Wij zitten al enige tijd op flink woelige baren. Het is knap onrustig. En daardoor worden we allemaal nog ongeruster. Wat weer leidt tot nog meer onrust…
Het woord crisis valt om de haverklap. Bijna alles wat tegenzit wordt tot crisis bestempeld. Van de betaalbaarheid van onze zorg tot de enorme hoeveelheid varkens die in Nederland worden gefokt en van het kraken van onze democratie tot het uitvallen van treinen. De rampen spoelen over ons heen, zo voelt het althans. Waarbij wij overigens wel het opvallende menselijk gedrag vertonen dat we, als de crisis voorbij is, graag alles weer zo snel mogelijk vergeten. Onder het motto: voorbij is voorbij!
Nu is dat behoorlijk dom. Want Churchill leerde ons al: never waste a good crisis! De opgave voor de overheid is om juist goed te weten wat over ons heen spoelt. Het betekent goed snappen waarom bewegingen zich voordoen. Dat vraagt zowel vooruitkijken als achteruitkijken, liefst duidelijk verder dan het hier en nu. Zo kan het geen verrassing zijn dat ons inwonertal stijgt, dat het aantal ouderen groeit of dat onveiligheid in de wereld tot grotere migratiestromingen leidt. Veel crises zijn geen plotselinge rampen, ook al roepen we dat heel hard. Het zijn eerder creeping crises, die we dus allang zagen aankomen. Nog erger zijn de crises die de overheid zelf veroorzaakt. Zo is de stikstof-ellende deels goed te verklaren uit overheidssubsidies voor varkens- en geitenfokkers.
Dit brengt mij automatisch op de basiskennis die elke ambtenaar moet hebben over “golf”. En vooral kennis van het meervoud. Het maakt nogal wat uit of je het hebt over golfen of over golven. Bij golfen is het belangrijk het doel te bepalen. Het gaat over afstand inschatten, richting kiezen, frustraties over eerder gemiste ballen verwerken, niet te veel afzwaaien en met de swing medespelers niet te raken.
Bij golven gaat het om op-en-neer-bewegingen, die hoger of lager kunnen zijn. Meestal zit er een patroon in en kennen zij een oorsprong. Zo zijn zeegolven het gevolg van wind en deining elders. Vervelend is het als de overheid zelf de reden is voor het ontstaan van golven. Zo krijg je te droge gebieden als je te veel water wegpompt en is het tekort aan woningen te verklaren door het nog niet lang geleden stoppen met het woningbouwprogramma. Duidelijk zelf gecreëerde golven. Hier had meer kennis van het golfen beter geweest.