Het is inmiddels een veelgebruikte term in discussies rondom de jeugdzorg. Ik heb het over het begrip normaliseren, niet zelden gebruikt in samenhang met de term begrenzen. Er zijn veel te veel kinderen en jeugdigen die gebruikmaken van jeugdhulp en de kosten rijzen de pan uit. Dat moet anders. En dus wordt er gekeken of er een verschuiving naar minder hulp en naar lichtere vormen van hulp kan worden gerealiseerd. Om dat te bereiken, is het wenselijk dat niet elk “probleem” direct van een medisch etiket wordt voorzien, maar dat er ook met een zekere nuchterheid wordt gekeken in hoeverre sommige problemen niet eigenlijk tamelijk normaal zijn, gelet op de omstandigheden of de fase waarin een kind verkeert.
Ik wil de oprechte intenties achter deze filosofie niet graag in diskrediet brengen. Ik ben ervan overtuigd dat normaliseren in de jeugdzorg tot gezonde relativering kan leiden en dus ook een hoop zorg kan voorkomen. Eens zei de directeur van een basisschool tegen mij: “Tegenwoordig heeft een kind een rugzak vol medische aanduidingen, vroeger was ie gewoon rotvervelend.” Er zit een kern van waarheid in. Soms is een dosis gezond verstand niet veel minder effectief dan een tijdrovend traject met dure professionals.
Je kunt je afvragen of normaliseren niet sowieso een hoop beleidsdrukte en uitvoeringscapaciteit zou kunnen schelen. Naastplaatsingen van afval bij de vuilcontainer? Een onuitroeibaar fenomeen, toch? We zouden ook gewoon kunnen denken: dat hoort erbij. De effecten van klimaatverandering, in termen van extreme neerslag of droogte? We moeten ermee leren dealen, het zal wel vaker gaan gebeuren! Het feit dat jonge mensen noodgedwongen steeds langer bij hun ouders inwonen? Schik maar een beetje in, de woningmarkt zit nog wel even op slot. Verwarde personen die op straat overlast geven? Het is niet anders, wen er maar aan. Beleidsproblemen zijn sociale constructies. Dat maakt ze lastig en boeiend tegelijk.
Afhankelijk van je eigen perspectief, het tijdsbeeld en de context is iets soms volstrekt niet im Frage of juist uiterst urgent. Normaliseren is dus veel meer dan een simpele beleidsstrategie. Het is ook een politieke keuze. En hoewel het openbaar bestuur gebaat is bij een stevige dosis gezond relativeringsvermogen, is het aan de politiek om aan te geven waar de grenzen daarvan liggen.
*Deze column verscheen oorspronkelijk in Publiek Denken 47: Burgerparticipatie.